Spis Treści

Po Mszy św. żałobnej może, choć nie musi, odbyć się obrzęd absolucji i pogrzebu, potocznie zwany egzekwiami (z łac. exequiae - towarzyszenie do grobu).

Przygotowania

  • kropielnicę z wodą święconą
  • rozpalony trybularz z nowym węgielkiem
  • czarną kapę
  • Mszał pogrzebowy, względnie osobna księga zawierająca Ritus absolutionis in exsequiis praesente defuncti corpore oraz Ritus absolutionis in exsequiis absente defuncti corpore

Przebieg w dniu pogrzebu

Obrzędy w kościele

Celebrans na końcu Mszy św. zmienia paramenty - ściąga ornat oraz manipularz i z pomocą ceremoniarza zakłada czarną kapę.

Akolici, turyfer oraz krucyferariusz w tym czasie ustawiają się na środku przed ołtarzem. Turyfer zajmuje miejsce po lewej stronie, zostawiając środek oraz prawą stronę wolną dla celebransa i ceremoniarza. Akolici oraz krucyferariusz ustawiają się za turyferem - krucyferariusz staje w środku, mając po swojej prawej ręce starszego akolitę, a po swojej lewej ręce młodszego akolitę. Schola w tym czasie intonuje śpiew Libera me.

Po zmianie paramentów przez celebransa, ceremoniarz bierze mszał z pulpitu, względnie osobną księgę zawierającą opis obrzędów. Turyfer, celebrans oraz ceremoniarz przyklękają, po czym wyrusza procesja w kierunku trumny z ciałem zmarłego.

Akolici oraz krucyferariusz, ustawiają się taki sposób, aby będąc zwróconym przodem do ołtarza, mieli trumnę z ciałem przed sobą. Krucyferariusz staje w środku, mając po swojej prawej ręce starszego akolitę, a po swojej lewej ręce młodszego akolitę. Młodszy akolita oraz krucyferariusz obchodzą trumnę po prawej stronie, starszy akolita zaś po lewej stronie.

Celebrans wraz z ceremoniarzem oraz turyferem, ustawiają się tyłem do ołtarza, przodem do krzyża trzymanego przez krucyferariusza. Celebrans odczytuje modlitwę Non intres, po czym sam również odmawia Libera me. Po skończonej modlitwie, następuje zasypka, w której biorą udział ceremoniarz, turyfer oraz celebrans.

Następnie ceremoniarz podaje kropidło celebransowi i asystuje mu przy pokropieniu trumny, przytrzymując brzeg kapy po prawej stronie. Celebrans przechodząc przed kryżem procesyjnym trzymanym przez krucyferariusza, czyni pokłon głęboki, zaś ceremoniarz przyklęka na prawe kolano. Celebrans wraz z ceremoniarzem przyklękają również na środku przed ołtarzem po zakończeniu pokropienia.

Następnie ceremoniarz odbiera od turyfera zasypany wcześniej trybularz i podaje go celebransowi, po czym znów mu asystuje przy okadzeniu trumny z ciałem. Obowiązują te same przyklęknięcia jak podczas pokropienia.

Po zakończeniu śpiewu przez scholę Libera me, schola intonuje śpiew Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. Następnie celebrans głośno intonuje Pater noster…, po czym odmawia dalszą część Modlitwy Pańskiej po cichu. Następnie na zmianę wraz ze scholą odśpiewuje:

V: Et ne nos inducas in tentationem.
R: Sed libera nos a malo.
V: A porta inferi.
R: Erue, Domine, animam ejus. (animas eorum)

Schola następnie intonuje:
V: Requiescat in pace.
R: Amen.

Po czym celebrans kontynuuje:

K: Domine, exaudi orationem meam.
R: Et clamor meus ad te veniat.
K: Dominus vobiscum.
R: Et cum spiritu tuo.
K: Oremus.

Celebrans odśpiewuje modlitwę Deus, cui proprium, po czym następuje śpiew In paradisum. Następnie intonuje się antyfonę Ego sum resurrectio et vita, nawet jeśli trumna z ciałem już została przetransportowana na cmentarz, na którym odbędzie się pochówek, po czym w drodze na cmentarz następuje śpiew Kantyku Zachariasza. Jeśli długość procesji na to pozwala, odmawia się dodatkowo Psalm 129 De profundis oraz Psalmy z Oficjum za zmarłych.

Obrzędy na miejscu pochówku

Po dotarciu na miejsce pochówku powtarza się antyfonę Ego sum. Jeśli grób nie był jeszcze poświęcony, celebrans czyni to, odmawiając modlitwę Deus, cuius miseratione…, po czym kropi grób wodą święconą i okadza trumnę z ciałem zmarłego oraz miejsce pochówku. W przypadku poświęconego grobu, pomija się zarówno modlitwę oraz pokropienie i okadzenie.

Celebrans następnie intonuje Kyrie eleison., po czym schola odpowiada Christe eleison. Kyrie eleison.

Następnie celebrans głośno intonuje Pater noster, po czym kropi ciało wodą święconą, odmawiając dalszą część Modlitwy Pańskiej po cichu, aż do słów:

V: Et ne nos inducas in tentationem.
R: Sed libera nos a malo.
V: A porta inferi.
R: Erue, Domine, animam ejus. (animas eorum)
V: Requiescat in pace.
R: Amen.
K: Domine, exaudi orationem meam.
R: Et clamor meus ad te veniat.
K: Dominus vobiscum.
R: Et cum spiritu tuo.
K: Oremus.

Po czym celebrans modli się słowami modlitwy Fac, quaesumus, Domine.

Następnie, czyniąc prawą ręką znak krzyża nad trumną z ciałem, celebrans wypowiada słowa:

V: Requiem aeternam dona ei, Domine.
R: Et lux perpetua luceat ei.

Po czym śpiewacy intonują:

V: Requiescat in pace.
R: Amen.

Następnie celebrans, w odpowiednim tonie, śpiewa, względnie recytuje:
V: Anima eius et animae omnium fidelium defunctorum per misericordiam Dei requiescant in pace.
R: Amen.

Przebieg bez obecności trumny z ciałem

Ryt stosowany np. w Dzień Zaduszny.

Celebrans oraz asysta ustawiają się jak opisano wyżej. Opuszcza się wówczas modlitwę Non intres i przechodzi do śpiewu, względnie odmówienia, jeśli nie ma scholi, Libera me, następnie odmawia się Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. oraz Pater noster, jak opisano wyżej.

Jeżeli celebrans samodzielnie odmawiał Libera me, w trakcie cichego odmawiania przez celebransa Pater noster następuje zasypka, pokropienie oraz okadzenie, zachowując wszystkie rewerencje i zasady jak opisano wyżej. Następnie odmawia się przewidziane antyfony:

V: Et ne nos inducas in tentationem.
R: Sed libera nos a malo.
V: A porta inferi.
R: Erue, Domine, animam ejus. (animas eorum)
V: Requiescat in pace.
R: Amen.
K: Domine, exaudi orationem meam.
R: Et clamor meus ad te veniat.
K: Dominus vobiscum.
R: Et cum spiritu tuo.
K: Oremus.

Po czym celebrans odmawia modlitwę Absolve, quaesumus lub Kolektę przewidzianą w tym samym formularzu Mszy św., która została uprzednio odprawiona.

Po tejże oracji, celebrans intonuje: V: Requiem aeternam dona eis, Domine. R: Et lux perpetua luceat eis. V: Requiescat in pace. R: Amen.

Następnie celebrans, w odpowiednim tonie, śpiewa, względnie recytuje: V: Anima eius (Animae eorum lub earum) et animae omnium fidelium defunctorum per misericordiam Dei requiescant in pace. R: Amen.

Na koniec można zaśpiewać Salve Regina. Ceremoniarz odkłada mszał i udaje się po biret celebransa. Pozostała część asysty ustawia się podobnie jak podczas Mszy św. śpiewanej na zakończenie Mszy św, po czym po wspólnej rewerencji wszyscy udają się do zakrystii.